آیا دیتا مبنای گرفتن تصمیم است یا تاییدکننده‌ی آن؟

این سوال یک مقدار عجیب به نظرمی‌رسد و خودم هم عجیب بودن آن را قبول دارم. به ما یاد داده‌اند که با استفاده از دیتا می‌توانیم تصمیم‌های بهتری بگیریم. اصلا یک اصطلاح شیک دیتا دریون (Data Driven) بودن داریم که معنای آن، استفاده از دیتا برای گرفتن تصمیم‌های بهتر است. ما داده‌ها را به دست می‌آوریم که از آنها استفاده کنیم. آیا غیر از این است؟ شما طور دیگری فکر می کنید؟

ولی خانم لنا وفایی، بنیان‌گذار و مدیرعامل اپلیکیشن پیاده نظر دیگری دارد. او می‌گوید دیتا برای این نیست که مبنای تصمیم‌گیری‌ات شود؛ برای این است که تصمیم‌ات را تایید کند. این نظر را زمانی متوجه شدم که به اپیزود ۲۷ پادکست ۱۰ صبح رسیدم و ناگهان جا خوردم. واقعا ابتدا باید تصمیم بگیریم و بعد برای تایید درست بودن تصمیم‌مان به داده‌های به دست آمده رجوع کنیم؟ این‌طوری که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. با این طرز تفکر، هر کس می‌تواند هر کاری که دل‌اش می‌خواهد را انجام بدهد؛ چون قرار است که در مراحل بعدی سراغ دیتا برود و حالا کو تا آن موقع!

این نگاهی که مطرح کردم، بدترین و شکاکانه‌ترین نوع نگاه به حرف‌های لنا وفایی است. ولی به احتمال زیاد منظور ایشان این بوده که بعد از رسیدن به تصمیم درست، باید برای امتحان کردن‌اش اقدام کرد. همان حرف‌هایی که من قبلا درباره‌ی ترسیدن و عمل نکردن زده بودم، دقیقا اینجا کاربرد پیدا می‌کنند. اگر قرار باشد همیشه خودت را معطل دست‌یابی به داده‌های درست بکنی، همیشه معطل خواهی ماند. تصورم این است که منظور خانم وفایی هم همین بوده که عمل کردن از هر چیزی باارزش‌تر است. خیلی از دیتاهایی که بعد از آزمایش کردن به دست می‌آیند، پیش از شروع به هیچ وجه قابل دست‌یابی نبوده‌اند. اگر این‌طوری به حرف‌های ایشان نگاه کنیم، اتفاقا خیلی حرف‌های سنجیده و پخته‌ای به نظر می‌رسد.

این همان تفکری است که در استارتاپ ناب یا همان لین استارتاپ (Lean Startup) یاد داده می‌شود. فیدبک لوپ بساز، بسنج، بیاموز (BML) هم می‌گوید که ابتدا بساز و بعد اندازه بگیر. البته نمی‌گوید که نشناخته و ندانسته شروع به ساختن چیزهای جدید کن؛ بلکه منظورش این است که توی تحقیقات اولیه گیر نکن و سریع محصول اولیه را روانه‌ی بازار کن. در مرحله‌های بعد و از روی دیتاهایی که به دست آورده‌ای، خیلی راحت می‌توانی تغییرات متناسب با نیاز جامعه را اعمال کنی.

خانم وفایی راست می‌گفت. چیز جدید یاد گرفتم.

پ.ن: راستی، دعوت‌تان می‌کنم مصاحبه تک‌شاخ با خانم وفایی را هم تماشا کنید.

منبع عکس کاور این پست، سایت Unsplash است.